“Toplumun milli ve manevi değerleri” sizce ne demektir?..

Cümle yapısına göre topluma ait değerler tekil de olabilir çoğul da olabilir. Düşünce ve sanat yapıtlarını, konuşma ve yazılarını değerlendirirken cellat baltası gibi kullanılan bu cümlenin, değerli bir anlamı varsa bulmak için onu otopsi masasına yatırmak zorundayız. Ancak şunu da belirtmek gerekir ki bilimsel değerlerin yok sayıldığı ülkemizde tanımı yapan kişi ve kurumun bulunduğu yere göre bu değerlerin onlarca tanımı vardır. “Toplum” tanımında belki uzlaşmak mümkündür ama “Milli” ve özellikle de “Manevi” sıfatlarının tanımında uzlaşmak pek mümkün görünmemektedir. ‘Toplum ne demek?’ sorusuna öncelikle yanıt aramak gerekiyor. ‘Toplum’ ya da bir başka deyişle ‘Cemiyet’ bir arada yaşayan canlıların oluşturduğu topluluktur. Sosyolojide toplum, onu oluşturan canlıların basit bir toplamından çok, farklı biçimler ve özellikleriyle özgün olan ve nesnel yasalar gereğince insanların maddi üretim içindeki gündelik yaşamdaki faaliyetleriyle ve sınıfsal savaşımıyla değiştirilen ve gelişen ilişkilerden oluşan sisteme denir. Yani bir tür örgütlenmedir. Toplumların sahip oldukları davranış kalıpları vardır. Bu davranış kalıpları; Eylemlerin veya dil ve kültür gibi kalıpların kabul edilmesi veya edilmemesiyle oluşur. Bu davranış kalıpları toplumsal ‘Norm’ olarak bilinir. Toplumun sahip olduğu normlar zamanla değişebilir. Burada bir açıklık getirdikten sonra ‘Milli ve milli değer ne demek?’ sorusuna da yanıt arayalım dilerseniz. Bu iki kavramın tanımında anlaşmamız epeyce yani oldukça güç görünmektedir, kanısındayım. Öncelikle şunu belirtmem gerekiyor. Eşanlamlı olduğu söylenen ‘Milliyetçi’ ile ’toplumcu’ şeklindeki tanımlar aslında kesinlikle örtüşmez. Çünkü ‘Milliyetçi görüş’ bence epeyce ırkçılık içerir. Orta malı bir tanım için bazıları ‘Vikipedia’ kaynağına veya Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlüğüne bakabilir. Ben her ikisine de baktım. O kaynaklar da Milli ve Milliyetçilik; “Milletle ilgili, millete özgü, ulusal.” Şeklinde geçmektedir. Benim farklı kaynaklardan derlediğim bir tür ‘evrensel tanım’ diyebileceğimiz Milli ve Milliyetçi tanımı ise şöyle: “Bir millete ilişkin; uluslararası değil, bir ulusa ait olan: İstiklal Marşı, milli takım. Bölgesel değil, ülkenin tamamıyla ilgili olan, ülkenin tamamını temsil eden: milli irade, ulusal marş. Ulusun çıkarlarıyla özdeşleşen şeyler.”

‘Milli değer’ in (TDK) Sözlüğünde yazan anlamı ise: Bir ulusun kendine özgü saydığı ve sahip olmakla övündüğü toplumsal ve kültürel öğeler bütünüdür.

Sonuç olarak; Ulusal marş ve ulusal spor takımları dışında ‘Milli’ sıfatı ile ‘Milli Değerler’ bağlamında bir ortak anlaşmaya ve ulusal bir karara varmamız olanaksız gibi görünmektedir. Çünkü bu kavramlar, büyük ölçüde bireyin, sınıfın, topluluk ve kitlenin bulunduğu yere ve siyasal tercihlere göre değişkenlik göstermektedir. Peki bu noktada ‘Manevi’ demek ne demektir? Diye bir soru soracak olursanız. Hemen şu yanıtı verebiliriz. “Görülmeyen, duyularla sezilebilen, ruhani, tinsel, maddi karşıtı.” Buradan Devamla ‘Manevi Değer’ demek ne anlama gelmektedir? Sorusunun yanıtı ise; “Manevi değerler her insanın korumak ve saygı göstermek zorunda olduğu değerlerin başında gelir. Bu değerleri ihmal etmek ve korumamak ise toplum olarak geriye gidilmesine neden olur.”

Bütüncül olarak, ‘Milli ve Manevi değerler’ şöyle tanımlanabilir: “Bir milleti millet yapan temel değerlerin başında milli ve manevi değerler gelmektedir. Vatan, bayrak, kültür, dil, marş vb. gibi unsurlar milli değerlerimizi; din ise manevi değerlerimizi ifade etmektedir. Bir toplumu ayakta tutan ve onu geleceğe taşıyan değerler vardır. ‘Milli değerler’ kavramının bir başka tanımı ise şöyledir; “Örf ve adetler, bayrağımız, vatanımız, ülke sınırlarımız, geçmişimiz, geleceğimiz, tarihimiz, dilimiz, inancımız, dinimiz, ülkemize çeşitli branşlardan katkıda bulunan kişiler; milli sporcularımız, siyasetçilerimiz, yazarlarımız, sanatçılarımız vesaire ile Milli bayramlarımız (23 Nisan,19 Mayıs, 29 Ekim, 30 Ağustos) gibi. Dini bayramlarımız (Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı) gibi.”

Aynı tanımlama içinde ‘Manevi değerler’ tanımı da şöyledir: “Sevgi, saygı, adalet, ahlak, din, hürriyet, hoşgörü, barış, vicdan sayılabilir.” Aslında bunların içinde ‘Cumhuriyet’ değerleri de vardır ama her nedense bunlar unutuluyor!..

O asla unutulmaması gereken ‘Cumhuriyetçi değerlerin aktarımı’ olan anayasamızın değiştirilemez maddeleri, laiklik, vatandaşlık, bağlılık kültürü ve her türlü ayrımcılığa karşı mücadele gibi vazgeçilmez unsurlar bulunmaktadır.

Sizin anlayacağınız, mevcut yasalarda ya da yazılı herhangi resmi bir belgede verilen veya verilebilecek olan bir cezaya dayanak olacak, “milli ve manevi değerler” tanımına aykırı kabul edilebilecek, ya da ne olduğuna dair bir tanımlı bir belge yoktur. Zaten, herkesin üzerinde uzlaşacağı, kimsenin itiraz edemeyeceği bir tanım olmadığını derlediğim bilgilerle bu yazımda anlatmaya çalıştım. Anlayana, anlamak isteyenlere elbette..