Türkiye’de gıda enflasyonu, uzun zamandır ekonominin kronik sorunlarından biri. Gıda enflasyonunun yüksek seyretmesine en büyük neden olarak tarım politikalarındaki plansızlık gösteriliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yaptığı açıklamada yüksek gıda fiyatlarından zincir marketleri sorumlu tuttu. Erdoğan, Tarım Kredi Kooperatifi marketlerinin sayısının artırılarak fahiş fiyatlarla mücadele edileceğini söyledi.
Tanzim Çadırları Neden Kaldırıldı?
Kooperatifi marketlerinin yüksek gıda fiyatlarıyla mücadelede bir çare olmayacağı apaçık ortada. Bu durumun geçmişte gördüğümüz 2-3 ay içinde kaldırılan tanzim satış çadırlarından ne farkı var? Yaşayıp göreceğiz en fazla yıl sonuna kadar dayanabilirler. İşin özünde hayat pahalılığı yatıyor. Enflasyon, çeşitli mal ve hizmetlerden oluşan bir sepetin fiyatının sürekli artmasıyla oluşur. O yüzden Tarım Kredi Kooperatifi marketlerinde ürünler daha ucuza satılsa bile pahalı marketlerde de ucuz marketlerde de ürünlerin fiyatı aynı oranda yükseliş trendinde. TÜİK verilerine göre enflasyon yüzde 19,58’e yükseldi. Türkiye’de gıda fiyatları, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre dünyada düşük seyrederken bile yükseliş eğilimindeydi. Şimdi bütün dünyada gıda fiyatlarının yükselişe geçmesiyle Türkiye gıda enflasyonunun küresel etkileriyle de mücadele etmek durumunda.
Pahalılık Tedarik Zincirinden kaynaklanıyor
enflasyonunun asıl nedeni Türkiye’de bir tarım politikasının olmaması. Diğer yandan zincir marketler uzun zamandır gıda ürünlerine yüksek kar marjı ekleyerek satış yaptıkları gerekçesiyle eleştiriliyordu. Çiftçinin sattığı fiyat ile ürünün raflardaki fiyatı arasındaki fark da bir tartışma konusu. Bu fiyat farkının tedarik zincirinden kaynaklandığı apaçık ortada. Çiftçiden satın aldıkları ürünlerin marketlere gelmesini sağlayan aracılar, rekabet koşullarını gerekçe göstererek çiftçinin ürünlerini ucuza satmasına neden oluyor. Kimi zaman da hiç alım yapmayarak çiftçinin elindeki ürünlerin bozulmasına sebebiyet veriyorlar. Bu yüzden tedarik sistemi değişmediği müddetçe Tarım Kredi Kooperatifi marketlerinin yüksek gıda fiyatlarına çare olacak gibi görünmüyor.
Üreticiyle Market Arasındaki Aracılar Kalkmalı
Kooperatif marketlerinden istersen
bin değil, on bin tane aç, sonuç itibarıyla benzer malların raflara gelmesi benzer bir sistemle oluyor. Yine aracılar var, yine bunu üreticiden çok ucuza alan ya da almayan çeşitli tüccarlar, toptancılar var. Şu an zaten zincir marketlerle rekabet edebilmeleri mümkün değil. Sorun ürünlerin satıldığı yer değil, sorun üretimden market raflarına gelinceye kadarki süreci kapsıyor. Bu durumu çözmeden aracıları ortadan kaldırmadan değişen hiçbir olmayacaktır.
Sağlıcakla…
Gazete damgadan alıntıdır.
