Ara sıra da olsa, sıklıkla olmasa da bu sütunlarda yakın geçmişte yayımlanan bazı yazılarımı,
güncelleyerek ve birazda özetleyerek sizlere yeniden aktarıyorum. Elbette o yazılarıma bu sütunlarda
yeniden yer vermem durduk yere olmuyor. Bir vesileyle benzer durumlarla karşılaştığımda yani yeri
geldiğinde, ‘zaruret hasıl olduğunda’ bu türden tekrarlara yer veriyorum. Bugünkü yazımın bir
benzeri geçen yıl Haziran sonunda “Bilinmeyenli Denklem!” başlığıyla yayımlanmıştı. Şimdi o yazımı
güncellenmiş haliyle sizlerle paylaşacağım;
Yaşamın içinde bilinmeyenli denklemler vardır. Hayatta, bilinmeyen denklemleri bilenler ve çözmeyi
başaranlar, hayatı birileri gibi ıskalamamış ve hatta çok başarılı olanlardır. Matematik de bilinmeyen
denklemleri çözmek için çeşitli formüller mevcuttur. Örneğin; Birinci dereceden bir bilinmeyenli
denklemler, (a, b € R ve a≠0) olmak üzere, "ax + b = 0" cebirsel ifadeleridir. Bu eşitlikte ki, "X" e
bilinmeyen, a ve b'ye de katsayı denir. a ve b, sabit katsayılardır. Denklemin Çözüm Kümesi ise;
“Denklemi oluşturan bilinmeyen değerlerine (denklemin kökü) köklerin oluşturduğu kümeye ise
(denklemin çözüm kümesi) denir.” Bilinmeyenli denklem çözülürken şu sıralamayla çözülür: “Bir
eşitliğin iki tarafına aynı sayı eklenebilir veya iki tarafından aynı sayı çıkarılabilir. Bir eşitliğin iki
tarafı aynı sayıyla çarpılabilir veya iki tarafı sıfırdan farklı bir sayıya bölünebilir. Eşitliğin diğer
tarafına geçen terim işaret değiştirir. Bilinenler, eşitliğin bir tarafına, bilinmeyenler bir tarafına
toplanır.” Buna göre; “ax + b= 0 → ax = -b → x= "-b/a" dır, diye kabul edilir. Birinci dereceden bir
bilinmeyenli denklemler, problemleri ile hayatımızda, önemli bir yer tutar. Örneğin; “Dengede olan
bir terazinin diğer kefesindeki ağırlığı vs. birinci dereceden bir bilinmeyenli denklemler ile
bulabiliriz. Öte yandan birinci dereceden bir bilinmeyenli denklemler problemleri ile matematikte
de önemli yer tutarlar.” Bilinmeyenli denklemlerin çözümü amacıyla, günlük yaşamdan bir örnek
probleme de yer verebiliriz; "Bir sınıftaki öğrenciler 2'şer oturunca 10 öğrenci ayakta kalıyor. 3'er
olarak oturunca 3 sıra boş kalıyor. Buna göre sınıf mevcudu kaçtır?" probleminin çözümü; “2x + 10 =
3(x-3)” ile “2x + 10 = 3x – 9” formülünün uygulanması sonrasında devamında, “2x - 3x = -10 -9”dur.
Bir başka yolla çözüm formülünün sonucu ise; “ -x = -19 x ={19}” olarak bulunur. Yahut kesin çözüm;
“19. 2=38 38+10=48” olacaktır. Bilinmeyenli denklemlerin matematiksel formüllerle çözümü, biraz
karışık ve karmaşık olsa da, aslında dikkatli olunduğunda oldukça kolaydır. Denemesi bedava, yaşamın
içinde karşınıza çıkan bilinmeyenli denklemleri çözmek için; bilinmeyenleri “X” olarak ifade edin,
hayattaki problemleri de, sabit katsayılar olan, “a ve b” olarak nitelendirin. Problemlerin çözümünde
denklemleri oluştururken, denklemi oluşturan bilinmeyen değerlerine (denklemin kökü) köklerin
oluşturduğu kümeye ise (denklemin çözüm kümesi) denildiği asla göz ardı etmeyin. Sonra da, şu
sıralamayla problemlerinizi çözmeyi deneyin; “Bir eşitliğin iki tarafına aynı sayı eklenebilir veya iki
tarafından aynı sayı çıkarılabilir. Bir eşitliğin iki tarafı aynı sayıyla çarpılabilir veya iki tarafı sıfırdan
farklı bir sayıya bölünebilir. Eşitliğin diğer tarafına geçen terim işaret değiştirir. Bilinenler, eşitliğin
bir tarafına, bilinmeyenler bir tarafına toplanır.” Bu verilen formüller uygulandığında, karşınıza çıkan
problemler gerçekten çözülür mü, çözülür. Çünkü ‘verilen formüller, karşılaştığınız sorunları çözmek
amacıyla harcadığınız çaba ve gösterdiğiniz gayretler, sizin yaşama daha fazla tutunmanızı
sağlayacak, zihninizi meşgul ederek diri kalmanızı sağlayacak, atalet ve hantallıktan kurtulacak,
dolayısıyla yaşama daha sıkı sarılmanızı sağlayacaktır. İşte o zaman yaşamın içinde karşılaştığınız,
bilinmeyenli denklemler içeren sorunlar, size vız gelecek, tırıs gidecektir. Bir anlamda, bilinmeyenli
denklemler içeren sorunlar, sizin yaşam formülünüz içinde, çok kolay ve rahat çözüme
kavuşacaktır!.’
Şimdi gelelim neden birden bire matematiğe merak sarıp, bilinmeyenleri denklemler üzerine ahkam
kestiğim, uzun uzadıya yaşamın bilinmeyenli denklemleri üzerine aritmetik formüllerle yanıt
aradığımın asıl sebebini açıklamaya..
Gayet basit; “Hayat aslında basit bir matematik denklemidir. Denklemin kaç bilinmeyenli olduğu
değil, kaçıncı dereceden yaşandığı önemlidir. Hiç şüphesiz ortada bir denklem olunca, içinde de çok

sayıda bilinmeyen barındırdığı görülür. Eğer hayatta bazen bir veya iki ya da üç bilinmeyenli
denklemlerle karşılaştığımızda bence düşünülmesi ve derhal gerçekleştirilmesi gereken şudur;
Hayatın öyle bilinmeyenleri vardır ki, gerçek hayatta karşınıza öyle bilinmeyenler çıkar ki,
matematiksel formüllerle çözdüğünüz ya da çözmeye çalıştığınız üç ya da dört bilinmeyenli
denklemden çok daha fazla sayıda bilinmeyeni olduğunu görür ve yaşarsınız..”