EKMEK

Ekmek nedir?
Ekmek, dünyanın her yerinde yaygın olarak yapılan ve tüketilen besindir. Hatta, taze besin olarak daha yaygın bir şekilde tüketilmektedir ve uluslararası gıda piyasasının da en önemli parçasını oluşturmaktadır. Ancak, taze olarak tüketilen ekmek, eğer daha sonraya kalırsa ve bayatlama veya küflenme gerçekleştiğinde, ekmekler israf olmaktadır. Çoğu aile ekmekleri satın aldıktan sonra bayatlama gerekçesi ile yaklaşık 2/3’ünü çöpe atmakta veya hayvanlarına vermektedir. Bu da çok ciddi derecede bir israfa yol açmaktadır.
Ekmek, hammaddesi olan hamurun tahıl unu ve suyun sonucunda ve fermantasyonun sonucunda oluşan besindir. Ekmeğin üretiminde bazen farklı bileşenlerde kullanılabilmektedir örneğin ekmek yerel bileşenlerle zenginleştirilebilmektedir.

Ekmek türleri nelerdir?
Dört ana ekmek türü vardır ve bunlar sırasıyla;
Beyaz ekmek: Buğday unundan yapılır.
Tam buğday ekmeği: Büyük miktarlarda tahıl ununun kullanılmasıyla yapılır.
Kepekli ekmek: Buğdayın bütün parçalarını yani; besidokunun, çekirdek ve kepek kısmı da dahil olmak üzere kullanılarak yapılır.
Çavdar ekmeği: Çeşitli oranlarda çavdardan meydana gelen unun kullanılarak yapıldığı ekmektir.

İsrafın sebepleri nelerdir?
Ekmek israfına sebep olan iki sebep vardır: ekmeğin bayatlaması ve mikrobiyal bozulmalar. Ancak, ekmeğin bayatlaması her zaman israfın birinci sebebidir. Bayatlama nedir?
Basit bir dille bu olayı; mikrobiyolojik bozulma olmadan ekmeğin kullanma değerinin düşmesi ve akabinde, tüketici tarafından beğenisinin azalması olarak tanımlayabiliriz. Ayrıca, ekmeğin bekletilmesi sırasında oluşan ve uçucu bileşiklerin kaybı nedeniyle oluşmaktadır. Ek olarak, belirtileri arasında da; tazeliğinin kaybolması, ekmekteki tat, doku ve koku değişimi, ekmek kabuğunun sertleşmesi, ekmek içinin ufalanması olarak sıralanabilmektedir.
Bayatlama, ekmeğin içi ve kabuğu için farklı şekillerde gerçekleşmektedir.
Kabuğun bayatlaması; Taze haldeyken kuru ve gevrek olan kabuk, bayatladıktan sonra kayış gibi ve yumuşak bir hal alır. Rutubet miktarı artar.
İçinin bayatlaması; Yumuşak olan iç, bayatladıktan sonra daha sert olur ve ufalanma meydana gelir. Tat ve koku değişimi olur. Nem kaybı da gözlemlenir.
Bayatlamayı etkileyen faktörler ise; su, kristalizasyon (ekmeğin içindeki nişastanın yapısındaki değişimler) ve sıcaklıktır.
Satın aldığımız ekmekleri, günlük yaşamımızda evlerimizde tüketmek üzere ve evdeki bekleme koşulları altında daha uzun süre taze kalabilmesini sağlayıcı bazı küçük pratik bilgiler de söylenebilir.
*Ekmekler mümkünse bütün halinde saklanmalı.
*Anlık olarak tüketilmeyen ekmek naylon poşet veya kilitli poşet içerisinde saklanmalı.
*Buzdolabı gibi yerlerde muhafaza edilmelidir.
Yine de bayatlamanın önüne geçemediysek, ekmekleri israf etmek yerine bayat ekmekle yapılabilecek birkaç tarif bulunmaktadır ve bunlar:
*Ekmek kavurması
*Papara
*Tirit
*Ekmek süpürgesi
*Baharatlı ekmek cipsi
*Hettüş – (Hettüş salatası: Bayat ekmekleri değerlendirmek için bundan daha lezzetli bir yol olamaz. İçine soğan, domates, semizotu, nane, dereotu gibi malzemeler giriyor. Ekmekler biraz fırınlanıyor. Pratik doyurucu bir salata çıkıyor ortaya.) Bende bu hettüşü ilk defa duydum Deneyeceğim.
*Vişneli ekmek tatlısı
*Yumurtalı ekmek (Biz ekmek balığı deriz.)
*Bayat ekmekli tarator
*Bayat ekmek böreği
*Fırında peynirli ekmek
*Bayat ekmek köftesi