Kurşun kalem, kâğıt üzerine yazı veya çizim için kullanılan, yazıcı kısmı çoğunlukla kil ve grafitten üretilen bir kalem türüdür. Kurşun kalem; adı üstünde kurşun kalem olmasına rağmen kurşundan yapılmamaktadır. Tipik bir kurşun kalemde grafitin etrafı ahşap kaplıdır. Bunun yanı sıra metal veya plastik muhafazaya sahip kurşun kalemler de mevcuttur.
40 ayrı maddenin karıştırılması şeklinde oluşabilen grafit madeni yazma özelliği vermesinin yanı sıra sertleşmiş bir halde bulunduğu için dayanıklıdır. Genel olarak Sibirya’da görülen, Kuzey Amerika, Avusturya ve Meksika'da da çıkarılan bu maden işlenmek suretiyle kurşun kalem ucunda kullanılan maddeye dönüştürülür, kurşun kalem kurşun madeninden değil grafit madeninden yapılmaktadır.
Kurşun kalem adı verilmesinin nedeni ise 16. yüzyılda grafit madenini bulmuş olan İngiliz bilimcinin onu bir çeşit kurşun elementi sanmasıyla ortaya çıkmıştır. Ancak iki yıl sonra bir çeşit karbon olduğu anlaşılarak kurşun kalemin ucunda yer alan maddenin de kurşun madeni olmadığı ve grafit madeni olduğu belirtilmiştir. Kurşun kalemden, Alman vatandaşı İsviçreli doğa tarihçisi Conrad Gesner 1565 yılında bahsetmiştir. O dönemde grafitin bir tür kurşun olduğu düşünülüyordu. Gesner sonradan grafitin farklı bir mineral olduğunu keşfetmiştir.

Kurşun kalem yenirse ne olur?
Kalem ucu yani grafitin zehirli olmadığını ve yemeniz durumunda sizi zehirlemeyeceğini söyleyebilirim. Ancak kalem uçlarında bulunan grafit maddesi, mide asitleri tarafından tam anlamıyla sindirilemez. Bu sebeple kalem ucu yemek, kişilerin mide ağrısı yaşamasına ve ağrı sonucunda kişinin kusmasına sebep oluyor.

Türkiye’de Grafit
Türkiye'de grafit çalışmalarının, Maden Dairesi ve MTA Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre, 1941 yılında başlamış ve 22'yi aşkın bölgede ekonomik değere sahip, az sayıda yatağın varlığı saptanmıştır. Bunlar, özellikle İnebolu - Abana, Yozgat - Akdağmadeni, Çığmış - Bandırma, Kütahya - Altıntaş - Oysu, Muğla - Milas, Adıyaman - Sincik, İzmir - Tire, İstanbul - Çatalca, Aydın - Germencik  ve  Artvin yörelerinde bulunmaktadır. Son yıllarda ülkemizde teknolojinin (MTA şartlarının) gelişmesiyle birlikte, yapılan grafit aramalarında kaliteli Balıkesir Susurluk iri kristalen grafiti, Adıyaman Sincik, ayrıca Konya Derbent civarları ve Kastamonu civarları umutlu grafit sahaları izlenimi vermişlerdir.

Ülkemizde Tüketim
Türkiye’de grafiti ham olarak tüketen sanayi dalları kurşun kalem ve döküm sanayi’dir. Ayrıca boya yapımcıları da ithal grafit kullanmaktadırlar. Bunların dışında, demir ve çelik fabrikalarının kullandıkları büyük çaptaki hazır grafit elektrodları da dışarıdan satın alınmaktadır.
Döküm sanayinde kullanılan grafitte, % 60 - 70 oranında sabit karbon aranmaktadır. Gerek döküm, gerekse kalem sanayinin istediği grafit türü, iç üretimle karşılanamadığı için, ithal edilmektedir.
Ancak bazı pik dökümü yapan imalathaneler, Milas ve Kütahya yörelerindeki sabit karbonu hayli yüksekçe olan semigrafit - meta antrasit oluşumlarından taleplerini karşılayabilmektedirler. Bazı boya imalatçıları da aynı malzemeyi kullanmakta ise de, ürettikleri boya, yüksek ısılarda bozulabilmektedir. Ülkemizde önemli ölçüde kömür tozu da, bu oluşumlara karıştırılarak,  bu alanlarda tüketilmekte, bunun da 12,000 tonu bulduğu iddia edilmektedir. Alüminyum sanayinin petrol koku artıkları da, bir ara grafit yerine kullanılmıştır.