Nev Sağlık Grubu Gastroenteroloji Bölümü’nden Uzm. Dr. Mustafa Özel, özellikle yaz aylarında artan sıcaklıklarla birlikte sokak lezzetlerinin besin zehirlenmesi riskini önemli ölçüde artırdığına dikkat çekerek vatandaşlara uyarılarda bulundu. Sokak lezzetlerinin hızlı, ekonomik ve pratik olması nedeniyle sıkça tercih edildiğini belirten Dr. Özel, uygun olmayan saklama koşulları ve hijyen eksikliğinin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini ifade etti.
Dr. Özel, son dönemde ölümle sonuçlanabilen vakaların görüldüğüne işaret ederek, “Sokak lezzetleri doğru koşullarda hazırlanıp saklanmadığında besin zehirlenmesi riski oldukça yükseliyor. Bu nedenle vatandaşların seçim yaparken dikkatli olması gerekiyor” dedi.
“BESİN ZEHİRLENMESİ CİDDİ BİR KLİNİK TABLO”
Besin zehirlenmesinin mikroorganizmalar veya toksinlerle kontamine olmuş gıdaların tüketilmesi sonucu ortaya çıktığını söyleyen Dr. Özel, en sık karşılaşılan etkenler arasında Salmonella, Staphylococcus aureus toksinleri, E. coli, Clostridium perfringens, Norovirüs ve deniz ürünlerinde görülen Vibrio türlerinin bulunduğunu belirtti.
“BAZI GRUPLAR DAHA SAVUNMASIZ”
Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin daha ağır tabloyla karşılaşabileceğini vurgulayan Özel, 5 yaş altı çocuklar, 65 yaş üzeri bireyler, hamileler, kronik hastalığı bulunan kişiler ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullananların risk grubunda yer aldığını ifade etti.
GIDA ZEHİRLENMESİ HIZLA BULAŞABİLİYOR
Gıda kaynaklı enfeksiyonların bulaşıcı olduğuna dikkat çeken Dr. Özel, kusma ve dışkı yoluyla mikroorganizmaların çevreye kolayca yayılabildiğini, özellikle kapalı alanlarda bulaşın hızlı gerçekleşebildiğini söyledi.
SOKAK LEZZETLERİNDE RİSK NEDEN DAHA YÜKSEK?
Dr. Özel’e göre sokak lezzetlerinde riskin artmasının dört temel nedeni bulunuyor: Uygun olmayan saklama koşulları: Et, tavuk ve deniz ürünlerinin uzun süre açıkta bekletilmesi; 5–60°C aralığındaki “tehlikeli sıcaklık bölgesinde bakteri çoğalmasını hızlandırıyor.
Hijyen eksikliği: Satıcıların el hijyeni, bıçak ve ekipman temizliği kritik önem taşıyor. Çiğ ve pişmiş gıdaların aynı ekipmanla hazırlanması risk yaratıyor.
Denetim yetersizliği: Sokak satıcılarının bir kısmının düzenli gıda güvenliği denetimlerinden geçmemesi riskin artmasına yol açabiliyor.
Su kaynaklı tehlikeler: Özellikle midye gibi ürünlerde deniz suyunun temizliği belirleyici. Kirli sularda toplanan midyelerde ağır metal ve mikroorganizma riski yüksek. Sos ve salatalarda kullanılan suyun temiz olmaması da tehlike oluşturuyor.
EN RİSKLİ SOKAK LEZZETLERİ
Uzm. Dr. Özel, bazı sokak lezzetlerinin diğerlerine göre daha yüksek risk taşıdığını belirterek şu ürünlere dikkat çekti: Midye dolma / midye tava, Tavuk veya et döner, Kokoreç, Kumpir ve garnitürlü ürünler, Balık ekmek ve kızartmalar.
Bu ürünlerin çoğunda hijyen eksikliği, yetersiz pişirme, uzun süre bekletme ve çapraz bulaşma nedeniyle bakteri çoğalma riski artıyor.
BELİRTİLER 1–72 SAAT İÇİNDE ORTAYA ÇIKIYOR
Besin zehirlenmesinin genellikle birkaç saat içinde bulantı, kusma, karın ağrısı, sulu ishal, ateş ve halsizlik gibi belirtilerle kendini gösterdiğini aktaran Özel, nadiren kanlı ishal görülebildiğini söyledi.
NE ZAMAN DOKTORA GİDİLMELİ?
Dr. Özel, özellikle şu durumlarda vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini ifade etti: 24–48 saatten uzun süren kusma veya ishal, Kanlı ishal, 38.5°C üzeri ateş, Şiddetli halsizlik ve bayılma, Dehidratasyon bulguları, Risk grubundaki kişilerde herhangi bir belirti.
“BASİT ÖNLEMLERLE KORUNMAK MÜMKÜN”
Vatandaşlara sokak lezzetlerini tüketirken dikkatli olmalarını öneren Dr. Özel, güvenilir satıcıların tercih edilmesi, ekipman temizliğinin gözlemlenmesi, sıcak-soğuk zincirine dikkat edilmesi ve uzun süre beklemiş yiyeceklerden uzak durulması gerektiğini söyledi. Özellikle midye, tavuk ve et ürünlerinin tamamen pişmiş olmasına dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Özel, el hijyeninin de en önemli koruyucu adımlardan biri olduğunu belirtti.