Suriye’de yıllar süren iç savaşın yol açtığı büyük yıkım nedeniyle yüz binlerce ev harabeye dönerken, insanlar bir zamanlar sevdiklerinin ve aile hatıralarının saklı olduğu evlerin enkazını tuğlaya dönüştürerek yeniden imar etmeye çalışıyor.
Başkent Şam’da, maddi imkansızlıklar nedeniyle devlet desteği olmadan yaşamlarını sürdüren birçok Suriyeli, yıkılan evlerine geri dönerek kendi imkanlarıyla yeniden inşa çalışmalarına başladı.
Halk, enkaz haline gelen binalardan çıkan beton ve taş parçalarını kırıcı makinelerle öğütüp yeniden kum, mıcır, çakıl ve tuğla haline getirerek inşaat malzemesi olarak kullanıyor.
Şam’ın güneyindeki Yermük Kampı sakinleri de bir zamanlar çocukluklarını, sevdiklerini ve aile hatıralarını barındıran evlerin enkazını tuğlaya dönüştürmenin derin acısını yaşıyor.
Hazır tuğla ve inşaat malzemelerine göre çok daha ucuz olan bu yöntem, güvenlik ve dayanıklılık açısından risk taşımasına rağmen, insanlar yeniden bir yuva kurabilmek için bu yöntemi tercih etmek zorunda kalıyor.
“Evin ruhu yok. İnsanlar gitti, ailemiz buradaydı, hepsi yok oldu”
Yermük sakini Abdülaziz Ömer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, devrik rejimin evini hedef alan bombardımanında annesini, babasını ve 4 kardeşini kaybettiğini söyledi.
Ömer, “Evlerimiz yıkıldı. Ailemiz buradaydı ama artık yoklar. Kız kardeşlerim, Beşar Esed’in milislerinin attığı bombalar yüzünden binanın içinde şehit oldular. Tüm evler yerle bir oldu.” dedi.
Yeni kurulan kırma makineleri sayesinde enkazdan tuğla üretmeye başladıklarını anlatan Ömer, maliyetlerin yüksek olması nedeniyle halkın bu yönteme yöneldiğini belirterek, “Enkazı yeniden kullanıyoruz; çünkü halk için daha uygun. Maliyeti yarı yarıya, hatta bazen daha fazla azaltıyor. Binaları sıfırdan yeniden inşa ediyoruz. Yeni malzeme almak çok pahalı. Malzemeleri uzaktaki bölgelerden getirmek zorundayız. Bir metreküp malzeme buraya ulaşana kadar nakliye masraflarıyla birlikte 100 bin ila 150 bin liraya çıkıyor. Enkazdan elde ettiğimiz malzeme ise 30 bin–50 bin liraya mal oluyor” diye konuştu.
Savaşın bıraktığı duygusal yıkıma da değinen Ömer, yeniden yapılan evlerin artık “ruh taşımadığını” ifade etti.
Ömer, “Şimdiki evin ruhu yok. İnsanlar gitti. Ailemiz buradaydı, hepsi yok oldu. Anılar da onlarla birlikte gitti. Artık evler var ama içinde hayat yok. İnsanlar hâlâ korku içinde yaşıyor, çünkü binalar her an üzerlerine yıkılabilir.” şeklinde konuştu.
Yıkıntılar arasında kaybolan geçmişini hatırlayan Ömer, “Biz hala bu evlerde yaşıyoruz, geçmişin hatıralarını özlüyoruz. Eşyalarımızın her biri bir anıydı. Çocukluğumuz, oyunlarımız, büyüdüğümüz yerler hepsi enkazın altında kaldı.” ifadelerini kullandı.
Esed rejiminin saldırılarının hem fiziksel hem de duygusal anlamda hayatlarını yıktığını söyleyen Ömer, “Ne ev bıraktılar ne insan. (devrik) Rejimin ne vicdanı var, ne merhameti, ne de insanlığı.” dedi.
“Mecburiyetten kullanıyoruz, fakirlikten”
Hacer el-Esved bölgesinde yaşayan Musa İdris de evini yeniden onarmak için geri dönüştürülmüş briket kullanmak zorunda kaldığını söyledi.
Ekonomik zorluklar ve briket fiyatlarının yüksekliği nedeniyle başka seçeneği olmadığını dile getiren İdris, “Geri dönüştürülmüş tuğla kullanıyorum; önce nakit sıkıntısından dolayı, sonra da fiyatlardan. Bir tuğla 2 bin 700 lira. Üstelik belge çıkarmak için para alıyorlar, inşaat için de ayrıca para istiyorlar.” bilgisini paylaştı.
Piyasada sağlam ve standart briket bulunmadığını aktaran İdris, “Aralarında hiçbir fark yok. Düzgün briket almak istesek bile yok, piyasada bulamıyoruz.” diye konuştu.