Balıkesir Milletvekili Burak Dalgın, Çinli otomotiv üreticisi BYD’nin Türkiye’deki yatırım taahhüdüne rağmen vergi teşviklerinden faydalanmasını Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne taşıdı. Dalgın, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’ın yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, kamu kaynaklarının etkin ve şeffaf kullanımı açısından ciddi soru işaretleri bulunduğuna dikkat çekti.
Dalgın’ın gündeme getirdiği iddialara göre, BYD henüz Türkiye’de kurmayı taahhüt ettiği fabrika için somut bir adım atmazken, Cumhurbaşkanı Kararı ile Çin’den ithal edilen hibrit ve içten yanmalı araçlara getirilen yüzde 40 oranındaki ek gümrük vergisinden muaf tutuldu. Dalgın, bu durumun kamu zararı riski taşıdığına vurgu yaptı.
Dalgın, “BYD, Türkiye’de yatırım yapma sözü verdi ama bu söz henüz yerine getirilmiş değil. Buna rağmen teşvikler devrede ve şirketin pazar payı hızla artıyor. Fabrika yok ama vergi muafiyeti var. Bu çelişki, kamu yararı açısından ciddi sorular doğuruyor” ifadelerini kullandı.
Sektör kaynaklarına göre, BYD’nin Manisa’da kurmayı planladığı fabrikanın temeli henüz atılmış değil. Ancak şirket, vergi muafiyeti sayesinde Türkiye pazarındaki payını kısa sürede yaklaşık 20 kat artırdı.
Dalgın’dan Beş Maddelik Soru Listesi
Milletvekili Burak Dalgın, önergesinde şu sorulara yanıt arıyor:
- BYD’nin Manisa’daki fabrika projesinde gelinen son durum nedir? Tesisin ne zaman faaliyete geçmesi öngörülmektedir?
- BYD’ye tanınan gümrük vergisi muafiyeti, neden yatırım ve istihdam gibi şartlara bağlanmamıştır?
- Yatırımın aksaması ihtimaline karşı teminat mektubu alınmış mıdır? Alındıysa bu teminatlar hangi bankalar aracılığıyla işleme konacaktır?
- BYD’nin elde ettiği vergi muafiyeti kazancı, yapmayı taahhüt ettiği yatırıma kıyasla ne seviyededir? Yatırım henüz başlamadan teşvikten elde ettiği kazançla kendini amorti etmiş midir?
- BYD’nin Macaristan’da kurmayı planladığı bölgesel merkez ve AR-GE yatırımları gibi, Türkiye’deki teşvik kapsamında benzer katma değer unsurları bulunmakta mıdır?
“Teşviklerde Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik Şart”
Yatırım teşviklerinde “önce yatırım, sonra destek” ilkesinin esas alınması gerektiğini belirten Dalgın, aksi halde kamu kaynaklarının geri dönüşü olmayan şekilde heba edilebileceğini ifade etti.
